มนุษย์หรือเพียงลิงที่โชคดี
The Ape That Got Lucky
ดีใจจังได้ฟังรายการ The Ape That Got Lucky อีกครั้งจาก BBC4Extra
ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง
Posts tagged ‘วิวัฒนาการ’
ทำแบบทดสอบเรื่อง phylogenetic tree กัน
สนใจทำแบบทดสอบเรื่อง phylogenetic tree คลิ๊กเลย
ลองใช้ WordPress และ Plug-in Watu สร้างแบบทดสอบย่อยเรื่อง Phylogenetic tree ขึ้นมาให้ลองทดสอบกันดูบนเว็บไซต์ของภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล (เวอร์ชันใหม่)
ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง
หนังสือเรื่อง Adaptive Speciation
Adaptive Speciation
ห้องสมุดสตางค์ ของมหาวิทยาลัยมหิดล มีบริการให้อาจารย์แนะนำหนังสือสำหรับซื้อเข้าห้องสมุดเป็นประจำทุกปี ปีละหลายๆครั้ง ในปีนี้ผมพบว่าในลิสต์รายชื่อหนังสือที่ทางห้องสมุดให้มามีเรื่อง Adaptive Speciation ด้วย ที่หากจะให้แปลเป็นไทย ผมก็อาจจะแปลว่า “การปรับตัวสู่สปีชีส์ใหม่” เปิดมาหน้าแรกก็พบคำอธิบายว่า…
การที่เราพยายามที่จะเข้าใจว่าความหลากหลายทางชีวภาพกำเนิดขึ้นได้อย่างไรนั้น เป็นความรู้พื้นฐานที่จะทำให้เราเข้าใจอดีต ปัจจุบัน และอนาคตของสรรพชีวิตบนโลก ในหนังสือเล่มนี้ เราจะได้อ่านเกี่ยวกับแนวคิดที่ว่าการปรับตัวของสิ่งมีชีวิตที่เกิดขึ้นจากการมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งมีชีวิตอื่นจะนำไปสู่การแยกกันของสายพันธุ์เดิมเกิดเป็นสายพันธุ์ใหม่ได้
หนังสือจะอธิบายเกี่ยวกับทฤษฎีที่เกี่ยวกับการเกิดสปีชีส์ใหม่ควบคู่ไปกับข้อมูลการศึกษาการเกิดสปีชีส์ใหม่ภายใต้กระบวนการคัดเลือกโดยธรรมชาติ นอกจากนี้หนังสือเล่มนี้ต้องการพิสูจน์ให้เห็นว่าการเกิดสปีชีส์ใหม่ไม่ใช่กระบวนการที่เป็นผลพลอยได้จากการที่ประชากรถูกแยกออกจากกันทางภูมิศาสตร์แต่น่าจะเป็นผลของทั้งการแยกกันดังกล่าวควบคู่ไปกับกระบวนการทางนิเวศที่เกิดขึ้นไปด้วยกัน ที่จะทำให้เราเห็นว่าการปรับตัวของสิ่งมีชีวิตและการเกิดสปีชีส์ใหม่มีความสัมพันธ์กันอย่างลึกซึ้ง
เนื้อหาในหนังสือถูกแบ่งออกเป็นส่วนใหญ่และย่อยดังนี้
- บทนำ
- แนวคิดเกี่ยวกับการเกิดสปีชีส์ใหม่
- ทฤษฎีเชิงพันธุกรรมของการสปีชีส์ใหม่ในพื้นที่เดียวกัน (sympatric speciation)
- พลศาสตร์ของการปรับตัวของการเกิดสปีชีส์ใหม่ เมื่อพิจารณากันในเชิงนิเวศ
- …เมื่อพิจารณาในเชิงประชากรที่สืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ
- ทฤษฎีเชิงพันธุกรรมของการเกิดสปีชีส์ใหม่ในต่างพื้นที่กัน (allopatric speciation)
- พลศาสตร์ของการปรับตัวของการเกิดสปีชีส์ใหม่ เมื่อพิจารณาโครงสร้างการกระจายตัว
- การเกิดสปีชีส์ใหม่และการแผ่กระจายพันธุ์ (adaptive radiation) ของปลาหมอสีแอฟริกัน Haplochromine
- การคัดเลือกโดยธรรมชาติและการเกิดสปีชีส์ใหม่เชิงนิเวศ (ecological speciation) ของปลาหลังหนาม (stickleback)
- การปรับตัวสู่สปีชีส์ใหม่ (adaptive speciation) ของปลาน้ำจืดตอนเหนือ
- การเกิดสปีชีส์ใหม่ในพื้นที่เดียวกันของพวกแมลง
- การปรับตัวสู่สปีชีส์ใหม่ของศัตรูทางการเกษตร (agricultural pest)
- การเกิดสปีชีส์ใหม่เชิงนิเวศของพืชดอก
- การทดลองเกี่ยวกับการปรับตัวและการแยกออกจากกัน (divergence) ของสายพันธุ์ในประชากรแบคทีเรีย
- รูปแบบและผังแสดงภูมิศาสตร์วิวัฒนาการ (phylogeography) ของสปีชีส์ที่เกิดขึ้นใหม่
- การเกิดความหลากหลากหลายของกิ้งก่าคาริบเบียนสกุล Anolis
- การแผ่กระจายพันธุ์ของพืชเทือกเขาแอฟริกัน
- ความหลากหลายและการเกิดสปีชีส์ใหม่ของปลาเซมินอทิดในทะเลสาบเมซอโซอิกริฟท์
- บทส่งท้าย
ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง:
ปฏิบัติการเรื่องการสังเคราะห์แสงและวิวัฒนาการ
(ภาพจาก MUIC Science Division Facebook) จัดปฎิบัติการเรื่องการสังเคราะห์แสง วิวัฒนาการและนิเวศวิทยาให้กับนักศึกษาวิทยาลัยนานาชาติในวิชา ICBI102 Integrated laboratories in biology 1 เมื่อวันอังคารที่ 18 มิถุนายน 2556 ณ ห้อง 1506 วิทยาลัยนานาชาติ มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา
พาชมรมวิทยาศาสตร์ชม Bio-Geo Path
ชมรมวิทยาศาสตร์ (Science Club) ของวิทยาลัยนานาชาติ ติดต่อขอมาชมเส้นทางศึกษาชีววิทยาและธรณีศาสตร์ (Bio-Geo Path) ที่คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เมื่อวันศุกร์ที่ 17 พฤษภาคม 2556 โดยมีผมเป็นผู้บรรยายประวัติ และนำชมเส้นทางฯ และทำกิจกรรมร่วมกันในการออกแบบการแสดงข้อมูลยุคจูราสซิคแบบใหม่
ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง:
สอบกลางภาคใน L-01
การสอบกลางภาคสำหรับวิชา วทชว 411 วิวัฒนาการในปีนี้ต้องมาใช้ห้อง L-01 ที่ตึกกลม ที่กว้างขวางจุคนกว่า 500 คน แต่มีนักศึกษาสอบเกือบ 60 คน
เจ้าหน้าที่ที่หาห้องสอบให้บ่นเล็กน้อยเนื่องจากผมไม่ได้ใช้ประโยชน์จากห้องขนาดใหญ่ ที่จะได้กระจายนักศึกษาให้อยู่ห่างๆกันได้ทั้งห้อง แต่ใช้เพียงด้านหน้า และบางส่วนของช่วงกลางของห้องเท่านั้น
ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง:
ปฏิบัติการเรื่องวิวัฒนาการ
เมื่อวันอังคารที่ 20 พ.ย. 2555 เป็นคิวที่ผมต้องไปสอนนักศึกษาที่วิทยาลัยนานาชาติในวิชา ICBI 102 Integrated Biology Laboratory เกี่ยวกับวิวัฒนาการ ซึ่งในปีนี้เปลี่ยนแปลงจากปีก่อนๆที่พับกระดาษ มาเป็นแบบลงทุนหน่อยโดยใช้สารพัดเมล็ดพืชและอื่นๆ
- เม็ดมะม่วงหิมพานต์
- ถั่วลิสง
- ถั่วแดง
- ถั่วดำ
- ถั่วเขียว
- ข้าว
- เม็ดสาคู
โดยกำหนดให้มันเป็นเหยื่อในขณะที่นักศึกษาใช้ตะเกียบที่ความยาวแตกต่างกันทำตัวเป็นผู้ล่า โดยมีสิ่งแวดล้อมเป็นหนังสือพิมพ์หรือเป็นถาด
ให้นักศึกษาผู้ล่าหากินเหยื่อแบบต่างๆ โดยแบ่งการทดลองออกเป็นสี่ตอน
- ตอนที่ 1 ศึกษาผลของสิ่งแวดล้อมว่าถ้าฉากหลังเป็นถาดกับกระดาษหนังสือพิมพ์จะมีอัตราการล่าหรือถูกล่าต่างกันหรือไม่
- ตอนที่ 2 ศึกษาว่าเหยื่อชนิดใดล่าง่ายที่สุด (แน่นอนว่าคงเป็นมะม่วงหิมพานต์)
- ตอนที่ 3 เมื่อกำหนดให้ค่าโภชนาการต่างกัน (เม็ดใหญ่สุดมีค่าน้อยสุด) ผู้ล่าจะใช้ยุทธวิธีอะไรในการล่าเพื่อให้ได้อาหารเพียงพอในเวลาที่กำหนด
- ตอนที่ 4 ถ้าทำการทดลองแบบตอนที่ 3 แต่เหยื่อมีจำกัดและผู้ล่าต้องแย่งกัน จะเกิดอะไรขึ้น
Spill the beans?
จัดฉากวางเมล็ดต่างๆในภาพบนหน้าหนังสือพิมพ์ที่บังเอิญเห็นข่าวฟุตบอลพอดี เหมาะมากที่จะเอาเมล็ดต่างๆไปซ่อน ลองมองดูครับ จะเจอทั้ง 7 อย่างที่ระบุไว้ก่อนหน้านี้
ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง:
เลคเชอร์เรื่องวิวัฒนาการที่โรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์
อาจารย์ภาควิชาชีววิทยาที่โรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์ติดต่อมาให้ไปเลคเชอร์เรื่องวิวัฒนาการเช่นเดิม หัวข้อในปีนี้ตัดเรื่องวิวัฒนาการมนุษย์ออกไปให้อาจารย์ท่านอื่นเลคเชอร์บ้าง จึงเหลือหัวข้อเช่น
- กำเนิดโลกและสิ่งมีชีวิต
- แนวคิดและหลักฐานทางวิวัฒนาการ
- การคัดเลือกโดยธรรมชาติ
- สปีชีส์และการเกิดสปีชีส์ใหม่
ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของวิชา ว30261 พันธุศาสตร์และวิวัฒนาการ ผมจัดสไลด์ไป 162 สไลด์แค่นั้นเอง สำหรับเลคเชอร์ 6 ชั่วโมง ถ้าคิดตามตัวเลขก็ตก 27 สไลด์ต่อชั่วโมง แต่ในความเป็นจริงแต่ละเรื่องก็ใช้เวลาไม่เท่ากันอยู่ดี
ปีนี้ไม่ต้องออกข้อสอบให้เพราะมีอาจารย์แอบฟังอยู่ในห้องอื่นเวลาเลคเชอร์ ซึ่งจะออกข้อสอบให้นักเรียนสอบกันเองในภายหลัง
ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง:
จะไปสอนชีววิทยาในหลักสูตรเตรียมความพร้อมนักศึกษาปี 1 คณะ ICT
คณะเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ICT) ม.มหิดล เปิดหลักสูตรเตรียมความพร้อมให้ว่าที่นักศึกษาชั้นปีที่ 1 ในหลักสูตรเตรียมความพร้อม (Preparatory Program 2012) ที่จะจัดขึ้นระหว่างวันที่ 11 มิ.ย. ถึง 22 ก.ค. 2555 นี้
การเรียนการสอนจะเป็นภาษาอังกฤษเหมือนกับเรียนจริงๆ และในส่วนของวิชาวิทยาศาสตร์ ก็จะมีวิชาชีววิทยาอยู่ในนั้น โดยจะสอนกันในหัวข้อที่อ้างอิงตามหนังสือชีววิทยาของแคมป์เบล (หน้าปกนกเพลิแกน) ดังนี้
- The Scope of Biology
- 1.1 Life’s levels of organization define the scope of biology
- 1.2 Living organisms and their environments from interconnecting webs
- 1.3 Cells are the structural and functional unit of life
- Evolution, unity, and diversity
- 1.4 The unity of life: allforms of life have common features
- 1.5 The diversity of life can be arranged into three domains
- 1.6 Evolution explains the unity and diversity of life
- The Process of Science
- 1.7 Scientist use two main approaches to learn about nature
- 1.8 With hypothesis-based science, we pose and test hypothesis
- Biology and Everyday Life
- 1.9 Biology is connected to our lives in many ways.
โดยหัวข้อที่ 1.1-1.3 จะสอนโดยอ.เยาวลักษณ์ ส่วนผมเองจะสอนหัวข้อที่ 1.4-1.6 โดยมีอ.ระพี สอนในหัวข้อที่ 1.9 ส่วนหัวข้อที่ 1.7 และ 1.8 จะไม่สอนในหลักสูตรนี้
ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง:
สอบวิวัฒนาการในห้องปิดตาย
การสอบโดยใช้ห้อง B401 จะทำให้ได้ภาพแบบนี้ออกมาเมื่อถ่ายภาพจากด้านนอกผ่านประตูเข้าไป
สอบกลางภาควิชาวทชว 411
ในภาพเป็นการสอบวิชา วทชว 411 วิวัฒนาการ ของนักศึกษาชั้นปีที่ 3 ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ ม.มหิดล ในช่วงแรกของการสอบ มีอาจารย์จอห์นควบคุมการสอบอยู่ในห้อง
Blog Aj.Joe 