ไม่มีงานวันเด็กที่คณะวิทย์ 2560

วันเด็กแห่งชาติ ปีพ.ศ. 2560 ตรงกับวันเสาร์ที่ 14 มกราคม 2560 และมีคำขวัญว่า “เด็กไทย ใส่ใจศึกษา พาชาติมั่นคง” แต่ในปีนี้ที่คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ก็ไม่ได้จัดงานวันเด็กให้กับเยาวชนของชาติอีกเป็นปีที่ 2 และอาจจะไม่ได้จัดงานวันเด็กที่คณะวิทย์ไปอีกนาน

(บน) ภาพบรรยากาศภายในคณะวิทยาศาสตร์ ม.มหิดล เมื่อไม่มีงานวันเด็ก แต่มีการตรวจสุขภาพของแม่บ้านและรปภ.แทน

งานวันเด็ก ที่คณะวิทยาศาสตร์ เกิดขึ้นเป็นครั้งแรกในวันเสาร์ที่ 13 มกราคม 2550 หรือเมื่อ 10 ปีที่แล้ว เป็นปีแรกที่โครงการสร้างพิพิธภัณฑ์กลางแจ้ง ที่เป็นที่รู้จักกันในชื่อว่า “Bio-Geo Path” หรือเส้นทางศึกษาชีววิทยาและธรณีศาสตร์ เปิดให้เข้าชมในวันเด็กเป็นครั้งแรก ทั้งนี้วันพุธที่ 10 มกราคม 2550 ก็เป็นครั้งแรกที่เปิดให้นักศึกษาที่เรียนวิชาวิวัฒนาการได้ใช้ประกอบการศึกษาเช่นกัน

เส้นทาง Bio-Geo Path ถูกใช้ในงานวันเด็กอีกหลายครั้ง จนถึงช่วงที่ผมไม่ได้เป็นผู้ประสานงานในการจัดงานวันเด็กของภาควิชาชีววิทยา ที่รูปแบบกิจกรรมที่ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ได้เปลี่ยนลักษณะของกิจกรรมไป

งานวันเด็ก 13 มกราคม 2550

ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง

• งานวันเด็ก คณะวิทย์ 2556
• งานวันเด็ก คณะวิทย์ 2555
• Bio-Geo-Path

มนุษย์หรือเพียงลิงที่โชคดี

The Ape That Got Lucky

ดีใจจังได้ฟังรายการ The Ape That Got Lucky อีกครั้งจาก BBC4Extra

ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง

• BBC4Extra The Ape That Got Lucky 1: Language and Communication

ปฏิบัติการเรื่องวิวัฒนาการ

เมื่อวันอังคารที่ 20 พ.ย. 2555 เป็นคิวที่ผมต้องไปสอนนักศึกษาที่วิทยาลัยนานาชาติในวิชา ICBI 102 Integrated Biology Laboratory  เกี่ยวกับวิวัฒนาการ ซึ่งในปีนี้เปลี่ยนแปลงจากปีก่อนๆที่พับกระดาษ มาเป็นแบบลงทุนหน่อยโดยใช้สารพัดเมล็ดพืชและอื่นๆ

• เม็ดมะม่วงหิมพานต์
• ถั่วลิสง
• ถั่วแดง
• ถั่วดำ
• ถั่วเขียว
• ข้าว
• เม็ดสาคู

โดยกำหนดให้มันเป็นเหยื่อในขณะที่นักศึกษาใช้ตะเกียบที่ความยาวแตกต่างกันทำตัวเป็นผู้ล่า โดยมีสิ่งแวดล้อมเป็นหนังสือพิมพ์หรือเป็นถาด

ให้นักศึกษาผู้ล่าหากินเหยื่อแบบต่างๆ โดยแบ่งการทดลองออกเป็นสี่ตอน

• ตอนที่ 1 ศึกษาผลของสิ่งแวดล้อมว่าถ้าฉากหลังเป็นถาดกับกระดาษหนังสือพิมพ์จะมีอัตราการล่าหรือถูกล่าต่างกันหรือไม่
• ตอนที่ 2 ศึกษาว่าเหยื่อชนิดใดล่าง่ายที่สุด (แน่นอนว่าคงเป็นมะม่วงหิมพานต์)
• ตอนที่ 3 เมื่อกำหนดให้ค่าโภชนาการต่างกัน (เม็ดใหญ่สุดมีค่าน้อยสุด) ผู้ล่าจะใช้ยุทธวิธีอะไรในการล่าเพื่อให้ได้อาหารเพียงพอในเวลาที่กำหนด
• ตอนที่ 4 ถ้าทำการทดลองแบบตอนที่ 3 แต่เหยื่อมีจำกัดและผู้ล่าต้องแย่งกัน จะเกิดอะไรขึ้น

Spill the beans?

จัดฉากวางเมล็ดต่างๆในภาพบนหน้าหนังสือพิมพ์ที่บังเอิญเห็นข่าวฟุตบอลพอดี เหมาะมากที่จะเอาเมล็ดต่างๆไปซ่อน ลองมองดูครับ จะเจอทั้ง 7 อย่างที่ระบุไว้ก่อนหน้านี้

ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง:

• อัลบั้มภาพปฏิบัติการเรื่องวิวัฒนาการ
• Facebook ของ MUIC Science Division

ยิงปืนนัดเดียวได้นกสามตัว

วันนี้เป็นวันอาทิตย์ที่บรรยากาศสบายๆ เลยนั่งวาดภาพสมเสร็จเล่น

โดยวาดเป็นภาพสมเสร็จในน้ำใส จากนั้นก็โพสต์เรื่องเกี่ยวกับหนังสือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม โดยมีภาพสมเสร็จตัวนี้ประกอบในบลอก My Biology

สัตวืเลี้ยงลูกด้วยนมในประเทศไทย

จากนั้นก็ใช้ภาพสมเสร็จตัวเดิมในการโพสต์เรื่องเกี่ยวกับวิวัฒนาการของมันบนบลอก Evolution in Thai

วิวัฒนาการของสมเสร็จ

ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง:

• อัลบั้มภาพวาดดิจิตัล
• สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในประเทศไทย
• วิวัฒนาการของสมเสร็จ

 

Current Topic in Evolution 2011

กลับมาอีกครั้งสำหรับเลคเชอร์ในรายวิชาของบัณฑิตที่ภาควิชาชีววิทยา SCBI 582 Current Topics in Biology ผมก็เลคเชอร์เหมือนเดิมคือเรื่อง Current Topics in Evolution แต่ใช้คนละวิธีนะครับ

ทบทวนกิจกรรมครั้งที่แล้ว

เริ่มต้นด้วยการทบทวนกิจกรรมเมื่อครั้งที่แล้วว่าให้ศึกษาหัวข้องานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวรสารต่างๆในช่วงเวลาที่ผ่านมาที่เกี่ยวกับวิวัฒนาการว่ามีหัวข้อเรื่องอะไรบ้าง ปรากฎว่ามีทุกหัวข้อ แต่ถ้าดูกราฟจะพบว่าเมื่อเรื่องผังแสดงความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการมากกว่าอย่างอื่นเพราะมีงานวิจัยจำนวนมากใช้ผังดังกล่าวเลยได้รับการนับมากกว่า ส่วนคะแนนของเรื่องวิวัฒนาการร่วมนั้นเกิดจากจำนวนงานที่วิจัยความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตมากกว่าหนึ่งชนิดขึ้นไป

ดังนั้นหัวข้อวิจัยทางวิวัฒนาการจริงๆแล้วจึงหลากหลายไปในทุกทิศทุกทางจากการทดลองสำรวจดังกล่าว

กิจกรรมในปีนี้

หลังจากชี้แจงเรื่องกิจกรรมปีที่แล้ว ผมก็ให้แบ่งกลุ่มโดยการจับสลาก (จับบัตรนักศึกษา…แต่บางคนไม่ได้เอามา) แล้วจับสลากหัวข้ออีกที

หัวข้อนี้มาจากหัวข้องานวิจัยที่ตีพิมพ์แล้วเมื่อไม่นานมานี้ หรือเก่าสุดก็คือเมื่อปีที่แล้วมาให้เลือกได้แก่

• Fiddler crabs keep their body cool with their giant claws.
• Some ant individuals (Temnothorax albipennis) can lead their nest mates to new cology that they have discovered before, when their currest nest was destroyed.
• Juvenile great white shark eats small fish whereas adult great white shark eat juicy fatty seals.
• Birds that can fly will flap-running their ways to jump or cross obstacles. Some birds were found to flap-running up the cliff or incline trees.
• Incomplete DNA barcode database can be still useful to classify unknown sample accurately to higher level of classification (i.e. genus, family, order).
• Plants that experienced a brief flooding will survive better in later long lasting flood.
• Bat and dolphin use echolation to navigate the environment.
•  Bacteria in the family of Halomondaceae found in arsenic contaminated lake substitute arsenic with phosphorus in their nucleotide.

ใบงาน

สิ่งที่นักศึกษาต้องทำคือทำความเข้าใจกับโจทย์หรือสิ่งที่เราพบ แล้วตั้งคำถาม ตั้งสมมติฐาน ออกแบบการทดลอง และคาดถึงผลที่จะได้รับ พร้อมอภิปรายผล ..ในเวลาสองคาบ โดยผมคอยดูแลชี้แนะบอกใบ้บ้างเล็กๆน้อยๆ

ได้ผลงานมานั่งดูแล้วจะนำมาสรุปให้ฟังอีกทีครับ

วงศ์วานวิวัฒนาการของนกปรอด

ความลึกลับของนกปรอดที่ใครไม่รู้

นักศึกษาปริญญาเอกที่ทำโครงงานวิจัยนี้คือนสพ.สนทยา มานะวัฒนา (5237038) มีผมอ.ดร.ณัฐพล อ่อนปานและผศ.ฟิลิป ดี. ราวนด์เป็นอาจารย์ที่ปรึกษา ซึ่งเรานัดกันมาฟังการนำเสนอความก้าวหน้า เพื่อเตรียมเขียนและสอบโครงร่างงานวิจัย (proposal examination) ในภาคเรียนหน้า

ก็ต้องมีส่วนที่นักศึกษาทำได้ดีแล้ว ส่วนที่ยังทำได้ไม่ดี ส่วนที่เป็นปัญหา ส่วนที่ยังต้องแก้ไขปรับปรุง ฯลฯ เป็นธรรมดา แต่อีกไม่นานคงได้รู้กันละว่าเจ้าพวกนกปรอดที่มีอยู่ในประเทศไทยในแต่ละท้องถิ่นในแต่ละสายพันธุ์มีความสัมพันธ์กันเชิงวิวัฒนาการอย่างไร การจำแนกชนิดพวกมันที่ทำกันอยู่ทุกวันนี้เหมาะสมหรือไม่ จำเป็นต้องใช้เทคนิคเชิงโมเลกุลเข้ามาแก้ปัญหาหรือยัง ทั้งหมดนี้ก็ต้องติดตามชมกันในวรสารวิชาการ หรือตามงานประชุมวิชาการต่างๆต่อไป

สถิติที่เข้าดูไม่ได้

อัพเดท: ล่าสุดระบบสถิติกลับมาแล้ว ขอขอบคุณ WordPress.com มา ณ ที่นี้

สถิติ

Evolution.in.th

เกิดปัญหากับการดูสถิติการใช้งานเว็บไซต์ตั้งแต่เช้าของวันนี้ คำอธิบายปัญหาในตอนนั้นคือ

Your WordPress.com account, [....] is not authorized to view the stats of this blog.

ลองทำหลายอย่างเช่นล็อกเอ้าท์ไปแล้วก็ล็อกอินใหม่ ปิดการทำงานของ plug-in ของตัวเก็บสถิติ แล้วก็เปิดใหม่ก็ไม่หาย ไปนั่งหา plug-in อันใหม่แต่ก็ไม่ถูกใจเท่าของ WordPress.com ก็เลยทำใจ แล้วก็ปล่อยมันใช่ไม่ได้ไปอย่างนั้น

เย็นนี้..เปิดมาดูอีกที ก็เห็นคำอธิบายเดิมข้างบน กับคำอธิบายใหม่เพิ่มเข้ามาว่า…

Your WordPress.com account, [....] is not authorized to view the stats of this blog. Currently access to stats is broken for some users and we are working on fixing this. Your stats are still being counted and will be visible once we restore access for your account.

ซึ่งก็แสดงว่ามีหลายคนที่ประสบปัญหาจนผู้ให้บริการรับรู้ (อาจจะมีคนบ่นไปถึงระดับที่รับรู้ได้ในที่สุด) ก็หวังว่าระบบสถิติจะกลับมาใช้ได้เหมือนเดิมที่ www.evolution.in.th โดยเร็วไวครับ

เปลี่ยน theme ให้ Evolution.in.th

ได้ฤกษ์เปลี่ยน theme ให้กับเว็บไซต์ www.evolution.in.th ซึ่งเป็นเว็บไซต์สำหรับโพสต์ข่าวสารเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ด้านวิวัฒนาการ ที่ผมพยายามเอามาเขียนเพื่อให้อ่านกันง่ายๆ (รึเปล่า) จนได้ฉลองครบ 100 บทความไปเมื่อไม่นานมานี้ แต่ไม่อาจคำนวณได้ว่าจะครบสองร้อยเรื่องเมื่อไหร่เพราะความถี่การอัพเดทเรื่องใหม่ๆค่อนข้างไม่สม่ำเสมอแล้วแต่อารมณ์และความว่าง … ใช้ iNove theme มานานนะครับ พยายามเปลี่ยน theme เป็นอันนู้นอันนี้ แต่ยังไม่ถูกใจ จนมาถึง Arras theme นี่แหละที่ดูไฮโซมาก

ต้องขอบคุณ WordPress และระบบสนับสนุนต่างๆ ที่ทำให้การสร้างเว็บง่ายดายขนาดนี้ :)

การตอบสนองของพืชต่อภาวะน้ำท่วม

หลังจากที่ได้เริ่มอัพเดทบทความเกี่ยวกับความเครียดของพืช เมื่อต้องตกอยู่ในภาวะน้ำท่วมเป็นเวลานาน และการปรับตัวของพืชไปแล้วก็หลายเรื่อง มาถึงวันนี้สถานการณ์น้ำท่วมก็เริ่มคลี่คลายในหลายพื้นที่ แต่ก็กลับเกิดปัญหาใหม่ในอีกหลายพื้นที่เช่นกัน ในบทความที่ได้โพสต์ไว้ที่เว็บไซต์ http://www.evolution.in.th ในซีรีย์นี้ เริ่มต้นจากการอธิบายถึงผลกระทบของการจมอยู่ใต้น้ำของพืช ว่าจะเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างไรบ้างกับพืช และเคมีในน้ำบริเวณนั้น โดยเฉพาะปริมาณออกซิเจนที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตของพืช ซึ่งจะหมดไปอย่างรวดเร็ว และทำให้รากพืชขาดอากาศ

ในบทความที่สองในซีรีย์นี้ เราพิจารณาสิ่งที่เกิดขึ้นกับราก ว่าปัญหาที่รากต้องประสบพบเจอในภาวะขาดออกซิเจนมีลักษณะอย่างไร ในบทความที่สามเราพิจารณาวิธีที่ทำให้รอดจากภาวะดังกล่าวโดยการสร้างโพรงอากาศเพื่อนำอากาศไปยังปลายราก

ในบทความที่สี่เราพิจารณาหนทางการรอดของส่วนยอดในภาวะที่รากไม่สามารถทำงานได้ ทั้งการเปลี่ยนแปลงหรือปรับตัวในระยะสั้น และระยะยาว ที่ในที่สุดพืชสามารถส่งออกซิเจนไปยังราก หรือสร้างรากใหม่ที่ระบายอากาศได้ดีกว่าเดิม และทำงานได้ในที่สุด

สามารถอ่านเพิ่มได้ที่ลิงก์ต่อไปนี้

• ความเครียดที่เกิดขึ้น เมื่อพืชอยู่ในภาวะขาดอากาศหลังน้ำท่วมเป็นเวลานาน
• การปรับตัวของรากเมื่อต้องอยู่ในภาวะน้ำท่วม
• พืชสร้างแอเรงคิมาเพื่อนำอากาศไปยังราก
• ส่วนยอดของพืชทำอย่างไรในภาวะน้ำท่วม

Shortlink: http://wp.me/sBR5f-346

Species, speciation, and evolution of human

Species, speciation, and evolution of human was my second day lecture at Mahidol Wittayanusorn School. The weather was not very good, but it could be a good excuse for a sleepy morning. The M4 students that I met them for the second time today do not have to travel very far to my lecture, because they are all at the dormitory in the school for the entire time.

I need to lecture them on population genetics a bit more before starting the lecture on species and speciation after the break around half past ten. I told them about the research on how researchers try to get the insight into some speciation cases that occur because of one gene, or about those that have been called the genetic of speciation. More evidence are available from various organisms that might be interesting to see how are we going to understand about this phenomena better ever since Darwin published a book called On the Origin of Species about 150 years ago.

In the afternoon, we returned to class with the lecture on human evolution. I showed them how the scientists think bipedalism was one of the key innovation in human evolution. We discussed about ideas on human evolution including the naked ape, scavenger ape, and the aquatic ape hypothesis. We moved on the the research on how we could talk and communicate, how we make and use tools, and our history of evolution through time from species to species of hominins of the past.

There are some photographs from our lunch (as usual), but at Jolly Milk this time.